نمازهای ماه رمضان

نماز هر روز ماه رمضان، از شب اول تا عید فطر

ماه مبارک رمضان از ماه های پرفضیلت نزد خداوند می باشد که اعمال مستحبی متعددی از جمله نماز مخصوص برای هر روز در این ماه سفارش شده است.

رمضان ماهی است که اولش رحمت، میانش مغفرت و آخرش آزادی از آتش دوزخ است، در این ماه درهای آسمان در شب اول ماه رمضان گشوده می شود و تا آخرین شب این ماه بسته نمی شود.

شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ؛ ماه رمضان [همان ماه ] است که در آن، قرآن فرو فرستاده شده است.[1]

اعمال فراوانی برای روزهای ماه رمضان ذکر شده که یکی از این اعمال نماز است. نمازهای مستحبی ماه رمضان دارای فوائد و ثوابهای زیادی می باشد.

نمازهای شب های اول تا 30 ماه رمضان

1. دو رکعت در شب اول ماه رمضان.
2. دو رکعت نماز اول هر ماه.
3. دو رکعت در هر شب از ماه مبارک رمضان.
4. نماز در شبهای قدر.
5. هزار رکعت در تمام شبهای این ماه.
6. برای هر شبی از ماه مبارک رمضان نماز مخصوصی بیان شده است.

نماز دو رکعتی هر شب ماه مبارک رمضان:

در هر شب ماه رمضان دو رکعت نمازبخوانید، کسی که این دو رکعت نماز را به جا آورد خداوند هفتاد هزار گناه او را می آمرزد. طریقه خواندن نماز اینگونه است:

در هر رکعت، «حمد» را یک بار و «توحید» را سه بار بخوانید و پس از سلام نماز بگویید:

سُبْحانَ مَنْ هُوَ حَفیظٌ لایغْفُلُ سُبحانَ مَنْ هُوَ رَحیمٌ لایعْجَلُ سُبْحانَ مَنْ هُوَ قاَّئِمٌ لایسْهُو سُبْحانَ مَنْ هُوَ دائِمٌ لایلْهُو

منزه است آن خدای نگهبانی که غفلت نمی کند، منزه است آن خدای مهربانی که شتاب نمی کند. منزه است آن خدای پابرجایی که کسی را از یاد نمی برد، منزه است آن خدای جاودانی که به چیزی سرگرم نمی شود.

سپس ذکر تسبیحات اربعه (سبحان الله و الحمدلله و لا اله الا الله و الله اکبر) را هفت مرتبه بگویید و آنگاه بخوانید:

سُبْحانَک سُبْحانَک سُبْحانَک یا عَظیمُ اغْفِرْ لِی الذَّنْبَ الْعَظیمَ

خداوندا تو از هر عیب و نقصی منزّهی، منزّهی، منزّه. بارالها گناهان بزرگم را بیامرز

و در آخر ده بار صلوات بفرستید. کسی که این دو رکعت نماز را بجا بیاورد، خداوند هفتاد هزار گناه او را بیامرزد.[2]

نماز هزار رکعتی ماه رمضان

از امام صادق (علیه السّلام) روایت شده که هزار رکعت نماز در تمام ماه مبارک رمضان وارد شده است.

در تمام شبهای این ماه به ترتیب زیر هزار رکعت نماز بخوان:

از شب اول تا شب بیستم در هر شب بیست رکعت: ده تا دو رکعت مانند نماز صبح، هر دو رکعت به یک سلام، از شب بیست و یکم تا آخر ماه، هر شب سی رکعت به همان روش، و در هر یک از سه شب احیاء (نوزدهم، بیست و یکم، بیست و سوم) صد رکعت به ترتیب مذکور.

نکته: اگر کسی نماز قضای واجب بر گردن داشته باشد می تواند به جای این نمازها قضای نمازهای واجب خود را بخواند تا هم واجبش ادا شود و هم ثواب این نمازهای مستحب را ببرد، و در این صورت کم و زیاد شدن چند رکعت از عدد مذکور عیبی ندارد.[3]

نماز های اول ماه رمضان

در شب اول ماه مبارک رمضان، در هر رکعت «حمد» و سوره «انعام» بخواند، و سؤال کند که حق تعالی کفایت کند او را و نگاه دارد او را از آن چه می ترسد.[4]

دو رکعت در روز اول ماه، در رکعت اول سوره «حمد» و سوره «فتح» و در رکعت دوم سوره «حمد» و هر سوره ای که خواست، می خواند.

ثواب: حق تعالی جمیع بدیها را در آن سال از او دور گرداند و در حفظ خدا باشد تا سال آینده.[5]

نماز شبهای قدر

اول: شب قدر دو رکعت نماز با یک سلام (مانند نماز صبح) دارد، با این تفاوت که در هر رکعت بعد از «حمد» هفت مرتبه سوره «توحید» بخواند و پس از سلام نماز هفتاد مرتبه بگوید:«استغفرالله و اتوب الیه». [6]

دوم: صد رکعت نماز بخواند، و می تواند به جای این صد رکعت شش روز از نمازهای قضای خود را به جا آورد، بدین ترتیب که از ظهر روز اول شروع نموده و در عشای روز ششم ختم نماید (سه شب جمعاً 300 رکعت می شود).[7]

نماز مخصوص هر شب ماه رمضان:

شبهای ماه مبارک رمضان هر کدام نماز مخصوصی دارند. مرحوم «علاّمه مجلسی» در فصل آخر از اعمال ماه رمضان در کتاب «زادالمعاد»، نماز شب های ماه رمضان را چنین بیان می کند:

نماز شب اول ماه رمضان:

چهار رکعت نماز، در هر رکعت یک مرتبه «حمد» و پانزده مرتبه سوره «توحید».

ثواب: علی (ع) فرمود: کسی که این نماز را بخواند، خدای تعالی عطا کند به او ثواب راستگویان و شهدا و تمام گناهان او را بیامرزد و روز قیامت از رستگاران باشد.[8]

نماز شب دوم ماه رمضان:

چهار رکعت (دو تا دو رکعتی)، در هر رکعت بعد از «حمد» بیست مرتبه سوره «قدر».

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: خدای تعالی تمام گناهان او را می آمرزد و رزقش وسیع میشود و کفایت کرده می شود کار سالش.[10]

نماز شب سوم ماه رمضان:

دو رکعت، در هر رکعت، بعد از «حمد» پنجاه مرتبه سوره «توحید».

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: هر کس این نماز را بخواند، ندا کرده می شود در قیامت به این که او آزاد شده ی خداست از آتش.[11]

نماز شب چهارم ماه رمضان:

هشت رکعت (چهار تا دو رکعتی)، در هر رکعت بعد از «حمد» بیست مرتبه سوره «قدر».

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: کسی که این نماز را بخواند، بلند می گردد عمل او در این شب به عمل هفت پیغمبر از کسانی که رسانیده اند رسالات پروردگار متعال را.[12]

نماز شب پنجم ماه رمضان:

دو رکعت، در هر رکعت بعد از «حمد» پنجاه مرتبه سوره «توحید» و بعد از سلام صد مرتبه صلوات.

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: کسی که این نماز را بخواند، روز قیامت با من وارد بهشت می شود.[13]

نماز شب ششم ماه رمضان:

چهار رکعت ( دو تا دو رکعتی)، در هر رکعت بعد از «حمد» سوره «تبارک» خوانده شود.

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: کسی که این نماز را بخواند، مثل آن است که مصادف با شب قدر شده باشد.[14]

نماز شب هفتم ماه رمضان:

چهار رکعت ( دو تا دو رکعتی)، در هر رکعت بعد از «حمد» سیزده مرتبه سوره «قدر» خوانده شود.

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: خداوند بنا کند از برای او در بهشت عدن قصری از طلا، و در امان خدا باشد تا ماه مبارک رمضان مثل همین ماه ( یعنی سال آینده ).[15]

نماز شب هشتم ماه رمضان:

دو رکعت، در هر رکعت بعد از «حمد» ده مرتبه سوره «توحید» و بعد از نماز هزار مرتبه “سبحان الله” بگوید.

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: هر کس که این نماز را بخواند، هشت در بهشت به روی او باز می شود از هر دری که می خواهد داخل شود.[16]

نماز شب نهم ماه رمضان:

شش رکعت ( سه تا دو رکعتی)، بین نماز مغرب و عشاء در هر رکعت بعد از «حمد» هفت مرتبه «آیة الکرسی» و بعد از نماز پنجاه مرتبه صلوات.

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: ملائکه عمل او را بالا می برند، مثل عمل راستگویان و شهداء و صالحین.[17]

نماز شب دهم ماه رمضان:

بیست رکعت ( ده تا دو رکعتی) در هر رکعت بعد از «حمد» سی مرتبه سوره «توحید» خوانده شود.

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: خدای تعالی رزق او را توسعه می دهد و از رستگاران می باشد.[18]

نماز شب یازدهم ماه رمضان:

دو رکعت، در هر رکعت بعد از «حمد» بیست مرتبه سوره «کوثر» خوانده شود.

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: کسی که این نماز را بخواند، در آن روز گناه نمی کند، اگر چه شیطان کوشش خود را بکند.[19]

نماز شب دوازدهم ماه رمضان:

هشت رکعت ( چهار تا دو رکعتی)، در هر رکعت بعد از «حمد» سی مرتبه سوره «قدر» خوانده شود.

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: خدای تعالی به او ثواب شکر کنندگان را عطا کند و روز قیامت از رستگاران می باشد.[20]

نماز شب سیزدهم ماه رمضان:

چهار رکعت ( دو تا دو رکعتی)، در هر رکعت بعد از «حمد» بیست و پنج مرتبه سوره «توحید» خوانده شود.

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: عبور کند بر صراط مثل برق جهنده.[21]

نماز شب چهاردهم ماه رمضان:

شش رکعت ( سه تا دو رکعتی)، در هر رکعت بعد از «حمد» سی مرتبه سوره «زلزال» خوانده شود.

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: هر کس بخواند، خدای تعالی آسان گرداند برای او جان کندن را و سؤال منکر و نکیر را.[22]

نماز شب پانزدهم ماه رمضان:

چهار رکعت ( دو تا دو رکعتی)، در دو رکعت اول بعد از «حمد» صد مرتبه «توحید» و در دو رکعت دوم بعد از «حمد» پنجاه مرتبه «توحید».

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: هر کس بخواند، عطا کرده می شود به او چیزی را که نمی داند او را مگر خدا.[23]

نماز شب شانزدهم ماه رمضان:

دوازده رکعت (شش تا دو رکعتی)، در هر رکعت بعد از «حمد» دوازده مرتبه سوره «تکاثر» خوانده شود.

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: هرکس بخواند، از قبر خارج می شود در حالی که خوشحال است ندا می کند به شهادت ” اَنْ لا اِلهَ اِلا الله ” تا این که وارد قیامت شود پس امر می شود او را به بهشت برند.[24]

نماز شب هفدهم ماه رمضان:

دو رکعت، در رکعت اول بعد از «حمد» یک مرتبه سوره «توحید»، و در رکعت دوم بعد از «حمد» صد مرتبه سوره «توحید»، و بعد از سلام صد مرتبه ” لا اله الا الله ”

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: هرکس بخواند خداوند به او ثواب هزار هزار حج و هزار جهاد عطا می کند.[25]

نماز شب هجدهم ماه رمضان:

چهار رکعت ( دو تا دو رکعتی)، در هر رکعت بعد از «حمد» بیست و پنج مرتبه سوره «کوثر» خوانده شود.

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: هر کس بخواند، بشارت می دهد او را ملک الموت به این که خدای تعالی راضی است.[26]

نماز شب نوزدهم ماه رمضان:

پنجاه رکعت ( 25 تا دو رکعتی)، در هر رکعت بعد از «حمد»پنجاه مرتبه سوره «زلزلت» ( بنا بر قولی یک مرتبه).

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: هرکس بخواند ملاقات می کند خدا را مثل کسی که صد حج و صد عمره به جا آورده باشد و سایر اعمال او را ایضاً قبول می کند.[27]

نماز شب بیستم ماه رمضان:

هشت رکعت ( چهار تا دو رکعتی)، در هر رکعت بعد از «حمد»هر سوره که بخواهی بخوان یک مرتبه.

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: هر کس بخواند، می آمرزد خدا گناه گذشته و آینده اش را.[28]

نماز شب بیست و یکم ماه رمضان:

مثل شب بیستم است.

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: گشوده می شود از برای او درهای آسمان.[29]

نماز شب بیست و دوم ماه رمضان:

مثل شب بیستم است.

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: داخل بهشت شود از هر دری که بخواهد.[30]

نماز شب بیست و سوم ماه رمضان:

مثل شب بیستم است.

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: گشوده شود از برای او درهای آسمان.[31]

نماز شب بیست و چهارم ماه رمضان:

مثل شب بیستم است.

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: هر کس بخواند، مثل کسی است که حج و عمره نموده است.[32]

نماز شب بیست و پنجم ماه رمضان:

هشت رکعت (چهار تا دو رکعتی)، در هر رکعت بعد از «حمد»ده مرتبه سوره «توحید» خوانده شود.

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: هر کس بخواند، نوشته می شود از برای او ثواب عابدین.[33]

نماز شب بیست و ششم ماه رمضان:

هشت رکعت (چهار تا دو رکعتی)، در هر رکعت بعد از «حمد» یک سوره، هر سوره ای که باشد.

ثواب: مثل شب بیست و یکم است.[34]

نماز شب بیست و هفتم ماه رمضان:

چهار رکعت ( دو تا دو رکعتی)، در هر رکعت بعد از «حمد» سوره «تبارک»، و اگر حفظ ندارد بیست و پنج مرتبه سوره «توحید» را بخواند.

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: هر کس بخواند، خدا گناهان او و پدر و مادرش را می آمرزد.[35]

نماز شب بیست و هشتم ماه رمضان:

شش رکعت ( سه تا دو رکعتی)، در هر رکعت بعد از «حمد»ده مرتبه «آیة الکرسی» و ده مرتبه سوره «کوثر» و ده مرتبه سوره «توحید» را بخواند و صلوات بفرستد و در قولی صد مرتبه صلوات بفرستد.

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: خدا گناه او را می آمرزد.[36]

نماز شب بیست و نهم ماه رمضان:

دو رکعت، در هر رکعت بعد از «حمد» بیست مرتبه سوره «توحید» خوانده شود.

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: هر کس بخواند، از مرحومین حساب شده و نامه ی عمل او را به اعلی علّییّن می برند.[37]

نماز شب سی ام ماه رمضان:

دوازده رکعت ( شش تا دو رکعتی)، در هر رکعت بعد از «حمد»بیست مرتبه سوره «توحید» و بعد از سلام صد مرتبه صلوات.

ثواب: حضرت علی (ع) فرمود: ختم می کند خدای تعالی از برای وی به رحمت.[38]

نماز شب عید فطر:

ده رکعت نماز شب عید فطر در شب آخر ماه رمضان اقامه می شود که به صورت پنج نماز دو رکعتی می باشد. در هر رکعت بعد از حمد، سوره توحید ده بار خوانده می شود و در رکوع و سجود ده مرتبه ذکر:

سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ؛

گفته می شود. پس از نماز هزار مرتبه استغفار کرده و بعد از آن سر به سجده گذارده و بگویید:

یَا حَیُّ یَا قَیُّومُ یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ یَا رَحْمَانَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ رَحِیمَهُمَا یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ یَا إِلَهَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَ تَقَبَّلْ مِنَّا صَلاتَنَا وَ صِیَامَنَا وَ قِیَامَنَا.”[39]

پی نوشت ها:

[1] سوره بقره، آیه185.

[2] قمی، مفاتیح الجنان ص373؛ مصباح المنیر ص328.

[3] وسائل الشیعه ج 5 ص184.؛ مصباح المنیر ص 328.

[4] قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، ص446.

[5] قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، ص452.

[6] مصباح المنیر ص 393 – 394.

[7] مصباح المنیر ص 393 – 394.

[8] وسائل الشیعه ج 5 ص186.

[9] مفاتیح الجنان ص 220.

[10] وسائل الشیعه ج 5 ص186.

[11] وسائل الشیعه ج 5 ص186.

[12] وسائل الشیعه ج 5 ص186.

[13] وسائل الشیعه ج 5 ص187.

[14] وسائل الشیعه ج 5 ص187.

[15] وسائل الشیعه ج 5 ص187.

[16] وسائل الشیعه ج 5 ص187.

[17] وسائل الشیعه ج 5 ص187.

[18] وسائل الشیعه ج 5 ص187.

[19] وسائل الشیعه ج 5 ص187.

[20] وسائل الشیعه ج 5 ص187.

[21] وسائل الشیعه ج 5 ص187.

[22] وسائل الشیعه ج 5 ص188.

[23] همان

[24] وسائل الشیعه ج 5 ص188.

[25] همان

[26] همان

[27] وسائل الشیعه ج 5 ص188.

[28] همان

[29] همان

[30] وسائل الشیعه ج 5 ص188.

[31] وسائل الشیعه ج 5 ص188.

[32] همان

[33] همان

[34] همان

[35] وسائل الشیعه ج 5 ص188.

[36] وسائل الشیعه ج 5 ص189.

[37] وسائل الشیعه ج 5 ص189.

[38] وسائل الشیعه ج 5 ص189.

[39] قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، ص484.